https://youtu.be/XzwUR84K_-U
Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της λίμνης Παμβώτιδας , έχει μήκος 1025 μέτρα και πλάτος 500μ, καλύπτει επιφάνεια 343 στρεμμάτων και βρίσκεται σε υψόμετρο 528μ.
Στη βορειοανατολική άκρη του υπάρχει ο οικισμός με 110 περίπου οικογένειες οι οποίες συγκροτούν την ανεξάρτητη ομώνυμη κοινότητα.
Η σύνδεσή του με τα Ιωάννινα γίνεται μόνο με καραβάκια, που εκτελούν ημερήσια δρομολόγια, ανά μισή ώρα το καλοκαίρι και ανά μία ώρα το χειμώνα.
Με την ίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου (1204) ανεγείρονται Νησί τέσσερις Μονές και αναπτύσσεται ο ασκητισμός. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Μοναστική Πολιτεία του Νησιού ήταν η δεύτερη, μετά το Άγιο όρος, στα Χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Είναι βέβαιο ότι το Νησί κατοικήθηκε πολύ πριν τον 17ο αιώνα. Οι κάτοικοί του εκτιμάται ότι δεν είναι ντόπιοι, αλλά ήρθαν από την Μάνη σε κάποιο βίαιο μετοικισμό που έγινε από τους Τούρκους. Το γεγονός αυτό ενισχύει η ύπαρξη μερικών γλωσσικών ιδιωματισμών, καθώς και κυρίων ονομάτων που τείνουν να εξαφανιστούν. Σήμερα οι κάτοικοι του ζουν κυρίως από τουριστικά επαγγέλματα και δευτερευόντως από την αλιεία της λίμνης.
Στο Νησί υπάρχουν εκθετήρια λαϊκής παραδοσιακής τέχνης, όμορφα αναψυκτήρια, πεντακάθαρες ταβέρνες, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει ένα ευχάριστο γεύμα ή δείπνο, κάτω από πλατάνια με υπέροχη θέα.
Επίσης υπάρχει η δυνατότητα διανυκτέρευσης τουριστών σε μικρούς ξενώνες.
Η κοινότητα του Νησιού μπορεί να θεωρηθεί σαν μία ιδιαίτερη γειτονιά της πόλης. Η υδάτινη σύνδεση και η μορφή του παραδοσιακού οικισμού με τις συνεχείς αυλές δημιουργούν στους κατοίκους τους έντονα το αίσθημα ότι ανήκουν σ’ αυτόν τοντόπο. Αυτό είναι φυσικό γιατί ο άνθρωπος έχει ανάγκη να αναγνωρίζει με ευκρίνεια τον τόπο της γειτονιάς του. Στην πόλη τα σύνορα των χωρικών ενοτήτων συχνά συγχέονται ή ακόμα μεταβάλλονται. Η χάραξη νέων δρόμων αξόνων κυκλοφορίας πολλές φορές διαμελίζουν οριστικά τις παλιές γειτονιές ενώ οι νέες χωρικές ενότητες που δημιουργούνται δεν έχουν την απαραίτητη ιστορικότητα που απαιτεί η χωρική-κοινωνική-ομάδα της γειτονιάς. Οι νησιώτες με ασφαλή τα δικά τους όρια δεν νοιώθουν ξένοι προς την πόλη. Η συνέχεια που υποδηλώνεται στον στενό τους χώρο τους δίνει το αίσθημα πως είναι Γιαννιώτες και μάλιστα«γνήσιοι» αφού στον πυρήνα τους η ζωή κύλησε με αρμονία και συνοχή. Την ζωντανή σύνδεσή τους με την ευρύτερη πόλη θα την εκφράσουν όταν κινούμενοι συλλογικά θα συγκριθούν με τις άλλες γειτονιές ( για την φωτιά της Αποκριες), ή θα πάνε μαζί με το πλοιάριο ή άρκες να παρακολουθήσουν την αθλητική ή άλλη εκδήλωση της πόλης που την θεωρούν και δική τους. Όπως σ’όλη την Ελλάδα οι κοινωνικές σχέσεις σήμερα διευρύνονται και μέσα από τις κοινωνικές οργανώσεις. Υπαρχει μια κοινή ιδεολογική αντιμετώπιση των ευρύτερων και τοπικών προβλημάτων. Η κοινή συνείδηση πολιτική αλλά και πολιτιστική η οικολογική, για την προστασία του χώρου. Η ταχύτητα των μεταφορών δημιουργεί σήμερα στο λεκανοπέδιο ένα δίκτυο χώρων κοινής αναφοράς που τείνει να ενοποιηθεί. Η επαγγελματική απασχόληση και η αναψυχή δημιουργούν συνεχείςκαθημερινές κινήσεις που ενοποιούν το χώρο αυτό πού συμπεριλαμβάνει σαν σημαντικό μάλιστα τόπο το νησί της λίμνης.
Αξιοθέατα Νησιού
- Το Μουσείο Προεπαναστατικής περιόδου, το οποίο στεγάζεται σε κελιά της Μονής του Αγ. Παντελεήμονα. Σε ένα από αυτά τα κελιά σκοτώθηκε από τους Τούρκους ο Αλή-Πασάς το χειμώνα του 1822.Στο μουσείο εκτίθενται υφαντά, λιθογραφίες, χαλκογραφίες, έγγραφα και αλλά αντικείμενα της εποχής εκείνης.
- Η Μονή Αγ.Νικολάου των Φιλανθρώπηνών ή Σπανού. Ο Ναός ανεγέρθη το 1292 από τον Μιχαήλ Φιλανθρωπινό, Μητροπολίτη Ιωαννίνων. Είναι παγκόσμια γνωστός για τις μοναδικές αγιογραφίες που κοσμούν τους τοίχους του.
- Η Μονή Αγίου Νικολάου Ντίλιου ή Στρατηγοπούλου που οφείλει το πρώτο όνομά της στη Γιαννιώτικη οικογένεια Ντίλιου, που επισκεύασε τη Μονή και το δεύτερο στη μεγάλη Βυζαντινή οικογένεια Στρατηγοπούλου.
- Η Μονή Ελεούσης, που πήρε το όνομά της τον 16ο αιώνα από την θαυματουργή εικόνα του 15ου αιώνα, που βρίσκεται στο Νάρθηκα του Ναού, φερμένη από τη Μονή Αγίας Παρασκευής Ιωαννίνων το 1584.
- Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, που περιστοιχίζεται από αιωνόβια πλατάνια.
- Η Μονή Αγ.Ιωάννη του Προδρόμου.
